Uzależnienie od hazardu jest uzależnieniem behawioralnym – od pewnych czynności, sytuacji, a nie od substancji, tak jak w przypadku alkoholu, tytoniu czy narkotyków. Mimo to uzależnienie od hazardu może mieć podobny mechanizm co uzależnianie się od alkoholu. Jak zachowuje się nałogowy hazardzista?
Uzależnienie od hazardu może prowadzić do izolacji społecznej, problemów z prawem, rozpadu rodziny, a nawet do prób samobójczych. Rozpoznanie w porę oznak uzależnienia może być kluczowe do rozpoczęcia wczesnej terapii – pamiętać jednak należy, że jej powodzenie zależne jest od tego, czy pacjent przyzna sam przed sobą, że jest chory, i podejmie współpracę z terapeutą.
Rodzaje hazardu
Nałogowy hazardzista odczuwa stałą potrzebę stymulowania swoich emocji w czasie gry. Wygrana go nie satysfakcjonuje – jest jedynie pretekstem, aby grać dalej. Przegrana natomiast to pretekst do odgrywania się. Gracz uzależniony jest od emocji, które daje mu hazard, czyli gra w kasynie, na automacie, w bingo, w karty na pieniądze, udział w loteriach, obstawianie zakładów, granie w gry hazardowe online, konkursy audio-tele lub SMS-owe, a nawet gra na giełdzie czy na rynku Forex. Klasyfikując hazard pod względem siły uzależnienia gracza, możemy wyróżnić:
– hazard rekreacyjny – forma spędzania wolnego czasu,
– hazard ryzykowny – gra przynosi skutki negatywne, ale gracz jest w stanie sobie z nimi poradzić,
– hazard problemowy – hazardzista zaczyna tracić kontrolę nad coraz poważniejszymi konsekwencjami gry,
– hazard patologiczny – uzależnienie od hazardu – gry zaczynają zajmować miejsce priorytetowe w życiu danej osoby; uzależniony odczuwa stałą potrzebę grania, bez względu na konsekwencje zawodowe, rodzinne i społeczne swojego zachowania [1].
Fazy uzależnienia od hazardu
Można wyróżnić 4 fazy uzależnienia od hazardu:
- fazę zwycięstw – hazard uprawiany jest okazjonalnie, a gracz marzy o dużej wygranej; z czasem zaczyna odczuwać silne emocje związane z grą, poświęca jej coraz więcej czasu i podnosi stawki; nawet drobna wygrana wywołuje euforię,
- faza strat – gracz obstawia coraz wyższe stawki i zaczyna tracić coraz więcej pieniędzy; skupia się na zdobywaniu środków na dalszą grę, zaniedbuje pracę i rodzinę,
- faza desperacji – zaczynają się kłopoty finansowe, zawodowe, pogłębiają się problemy rodzinne; pojawia się wyczerpanie psychiczne, poczucie winy w powodu rosnących długów; uzależniona osoba nie jest jednak w stanie przestać grać,
- faza utraty nadziei – na tym etapie często dochodzi do separacji lub rozwodu, spirali długów, zwolnienia z pracy; mogą pojawiać się myśli samobójcze.
Jakie są objawy uzależnienia od hazardu?
Osoba uzależniona od hazardu jest uzależniona od związanych z nim emocji – nawet jeśli pierwotnie gry były tylko niewinną rozrywką. Problem z hazardem stać się może przyczyną coraz częstszych nieobecności w pracy, popadania w długi, odsunięcia się od rodziny i tracenia zainteresowania partnerem (również w sferze seksualnej). Nałogowego hazardzistę można poznać po specyficznych objawach, wypunktowanych przez Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne. Występowanie co najmniej pięciu z tych nich oznacza hazard patologiczny. Są to:
– ciągłe myślenie o hazardzie, planowanie strategii gry,
– potrzeba ciągłego podwyższania stawek,
– złudzenie zachowywania kontroli nad grą, zapominanie o przypadkowości gier losowych,
– niemożność samodzielnego zaprzestania czy nawet ograniczenia grania,
– odczuwanie wzburzenia podczas prób ograniczenia grania,
– traktowanie hazardu jako sposobu ucieczki przed problemami czy metody radzenia sobie ze stresem,
– kolejne przegrane i ciągłe próby odegrania się po porażkach,
– okłamywanie członków rodziny, przyjaciół, terapeutów w celu ukrycia faktycznych rozmiarów problemu,
– próby kradzieży i innych przestępstw związanych ze zdobywaniem środków na grę,
– zaniedbanie życia zawodowego, rodzinnego, towarzyskiego, izolacja społeczna,
– pożyczanie pieniędzy na gry.
Leczenie uzależnienia od hazardu ma formę psychoterapii. W przypadku głębszego rozwoju nałogu u pacjenta konieczna jest terapia w zamkniętym ośrodku leczenia uzależnień od hazardu. Kluczową rolę w powodzeniu terapii odgrywają uświadomienie sobie choroby przez samego gracza, wykazanie chociażby minimalnej chęci wyleczenia, wsparcie ze strony bliskich.
Bibliografia:
[1] Woronowicz B.T., „Hazard patologiczny”, https://psychiatria.mp.pl/uzaleznienia/71343,hazard-patologiczny, data dostępu: 27.04.2018
