Kwota wolna od podatku jest związana z legalną możliwością obniżenia zobowiązania podatkowego, a przy dochodach do 8000 zł nawet uniknięcia opodatkowania w pełni. Kwota wolna od podatku dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych – a kwestie te reguluje Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1128 z późn. zm.). Jak w prostych trzech krokach ustalić kwotę wolną od podatku, jej wysokość i jak z niej skorzystać?
Krok pierwszy: Skala podatkowa – definicja i zasady
Kwota wolna od podatku jest ściśle powiązana ze skalą podatkową opisaną w art. 27 Ustawy o PIT. Zgodnie z nim podatek dochodowy oblicza się według dwustopniowej skali zależnej od podstawy obliczenia podatku w złotych. Zgodnie z art. 26 podstawa opodatkowania stanowi dochód podatnika po odliczeniu ustalonych kwot. W przypadku podstawy obliczenia podatku do 85 528 złotych podatek wynosi 17% minus kwota zmniejszająca podatek. W przypadku drugiego poziomu skali podatek wynosi dla podstawy obliczenia podatku w złotych ponad 85 528 złotych 14 539 zł 76 gr +32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek.
Krok drugi: Kwota zmniejszająca podatek – kwoty i obliczenia
Drugim bardzo ważnym elementem związanym z kwotą wolną od podatku jest kwot zmniejszająca podatek. Kwota ta również została przez ustawodawcę uzależniona od podstawy obliczenia podatku i umożliwia zmniejszenie zobowiązania podatkowego do podstawy obliczenia podatku (dochodów) na poziomie maksymalnym 127 000 zł. Największy rodzaj preferencji uzyskają podatnicy osiągający najniższe dochody. W przypadku podstawy obliczenia podatku nieprzekraczającej kwoty 8000 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 1360 zł. W przypadku odstawy obliczenia podatku wyższej od 8000 zł i nieprzekraczającej kwoty 13 000 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 1360 zł pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 834 zł 88 gr × (podstawa obliczenia podatku – 8000 zł) ÷ 5000 zł. Dla osób których podstawa obliczenia podatku wynosi od 13000 zł do kwoty nieprzekraczającej 85 528 kwota zmniejszająca podatek wynosi 525 zł 12 groszy. W przypadku podatników osiągających podstawę obliczenia podatku powyżej 85528 złotych i nieprzekraczającej kwoty 127000 zł kwota zmniejszająca podatek wynosi 525 zł 12 gr pomniejszone o kwotę obliczoną według wzoru: 525 zł 12 gr × (podstawa obliczenia podatku – 85 528 zł) ÷ 41 472 zł.
Krok trzeci: Przykłady i praktyka
W praktyce aby skorzystać z kwoty wolnej od podatku podatnik nie ma obowiązku składać żadnych dodatkowych wniosków czy informacji. W przypadku obliczenia na przykładach:
- dochody 8000
kwota zmniejszająca podatek powinna zostać obliczona na poziomie 1360 zł,
podatek 17% wyniesie 1359,83 zł,
w tym wypadku podatek wynosi taką samą wysokość jak kwota zmniejszająca podatek
podatnik nie będzie miał więc obowiązku zapłaty podatku
- dochody 130 000
W przypadku kwoty wyższej niż 127 000 zł podatnik nie ma możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku – w tym sensie, że kwota wolna od podatku wyniesie „0”.
